Θρυλικά αρκάδια της δεκαετίας του 1980: παιχνίδια που άλλαξαν τον κόσμο

Τη δεκαετία του 1980 δεν εφευρέθηκαν τα αρκαδικά παιχνίδια. Αυτά έσκασαν σαν ροκ συναυλία σε βινύλιο. Ενώ ορισμένοι ακόμα ξεφυλλίζαν καταλόγους με χαλιά, άλλοι στέκονταν σε ουρές μπροστά από ντουλάπια που εξέπεμπαν φως, ήχο και εθισμό. Τα θρυλικά αρκαδικά των 1980s δεν απλά κατέλαβαν γωνίες σε αίθουσες παιχνιδιών – βγήκαν στους δρόμους, στα μπαρ, στα σινεμά, στη δημόσια συνείδηση. Αυτές οι μηχανές διαμόρφωσαν το game design, τα συμπεριφερτικά πρότυπα και τον παγκόσμιο pop πολιτισμό, ενώ οι εικονοστοιχεία τους αναγνωρίζονταν ακόμα και από αυτούς που δεν είχαν ακουμπήσει ποτέ το joystick.

Πώς τα αρκαδικά παιχνίδια των ’80s έσπασαν το ταβάνι του χρόνου

Η αγορά των αρκαδικών παιχνιδιών πριν τα ’80s μοιάζει με εργαστήριο: οι πειραματισμοί έγιναν, αλλά κανείς δεν γνώριζε τις σταθερές επιτυχίας. Όλα άλλαξαν με την εμφάνιση των θρυλικών αρκαδικών των 1980s. Συγκεκριμένα – με το Pac-Man. Η Namco το κυκλοφόρησε το 1980 και μέσα στους πρώτους 18 μήνες έφερε $1 δισ. στον αυτόματο. Αυτό σήμαινε ένα πράγμα: ήρθε η ώρα για μια αγορά έτοιμη για μαζική ενθουσιώδη ανταπόκριση. Το Pac-Man πρότεινε να μη σκοτώνεις, αλλά να αποφεύγεις, να επιβιώνεις – και αυτό λειτούργησε.

Στη συνέχεια – το Phoenix, ένας κατακόρυφος σκρόλερ με μηχανική επίπεδου πάνω: ο παίκτης προστάτευε το πλοίο από κύματα εξωγήινων, και στο τέλος – από τον αρχηγό. Τα επίπεδα μιμούνταν το σενάριο ενός διαστημικού έργου με στοιχεία shooter. Το Wizard of Wor το 1981 πρόσθεσε τακτική και συνεργασία, ενώ στο Battlezone (1980) πρωτοεφαρμόστηκε το ψευδο-3D, δείχνοντας τις δυνατότητες της διανυσματικής γραφικής. Ακόμα και ο στρατός των ΗΠΑ το χρησιμοποίησε ως εκπαιδευτικό προσομοιωτή.

Game design χωρίς συμβιβασμούς

Τα θρυλικά αρκαδικά των 1980s χρησιμοποίησαν αρχές που αργότερα θα γίνουν βασικές για το UX: εκπαίδευση – μέσω εμπειρίας, κίνητρο – μέσω πρόκλησης, πρόοδος – μέσω δεξιοτεχνίας. Το Missile Command (1980) πρότεινε την προστασία των πόλεων από ατέλειωτα πυρά. Δεν υπήρχε νίκη, μόνο καθυστέρηση της ήττας – και αυτό ανάφλεγε τον παθογόνο παράγοντα.

Στο Crazy Climber (1980) ο παίκτης ελέγχει δύο joysticks – έναν για κάθε χέρι. Η μηχανική δεν συγχωρούσε λάθη, αλλά επιβραβεύε την επιδεξιότητα. Αυτό αποτέλεσε επανάσταση στον έλεγχο: για πρώτη φορά ζητούνταν από τον παίκτη συντονισμός των δύο χεριών ξεχωριστά. Το παιχνίδι εισήγαγε μια μηχανική αλληλεπίδρασης που αργότερα υιοθέτησαν πολλά action games.

Ποιοι ξεκίνησαν την εποχή των αυτόματων παιχνιδιών

Η εμφάνιση των θρυλικών αρκαδικών των 1980s ήταν δυνατή χάρη σε εκδότες που είχαν το θάρρος και τον κίνδυνο. Η Atari, η Midway, η Namco, η Williams και η Centuri – όχι απλώς επιχειρήσεις, αλλά σιδηρουργεία πολιτιστικών συμβόλων. Η Atari επενδύθηκε σε πειράματα: το Missile Command, το Centipede, το Asteroids – όλα αυτά προήλθαν από εκεί. Η Midway αδειοδότησε ιαπωνικές επιτυχίες και τις έφερε στις ΗΠΑ. Η Namco έβαλε στοίχημα στην απλότητα, αλλά και στην ακρίβεια: κάθε παιχνίδι – σαν μια παρτίδα σκάκι, μόνο που γρήγορη.

Οι εκδότες δεν απλώς έβγαζαν παιχνίδια – καθοδηγούσαν ολόκληρα είδη. Έτσι διαμορφώθηκαν οι κατακόρυφοι shooters, τα λαβύρινθοι, οι πλατφόρμερς. Τότε δεν υπήρχαν όρια είδων – απλώς τα σχεδίαζαν.

Γιατί τα αρκαδικά έγιναν κοινωνικός κανόνας

Τα θρυλικά αρκαδικά των 1980s δεν ήταν απλά διασκέδαση για “geeks”. Έπαιζαν φοιτητές, ταξιτζήδες, μαθητές, γραφειοκράτες. Τα αυτόματα εμφανίζονταν σε καφετέριες, αεροδρόμια, σούπερ μάρκετ. Μονοπωλούσαν την προσοχή καλύτερα από οποιαδήποτε διαφημιστική πινακίδα. Η τιμή ενός παιχνιδιού – 25 σεντς. Μια μέση μηχανή έφερνε $200 την εβδομάδα. Να πολλαπλασιάσεις με δεκάδες χιλιάδες – και θα έχεις μια βιομηχανία.

Το αρκαδικό είδος έγινε σύμβολο της εποχής, όπως το συνθεσάιζερ και τα νεον ψηλομεσαία. Η μουσική, η γραφική και οι μηχανισμοί τους επηρέασαν τον κινηματογράφο, τη μόδα και ακόμη και το λεξιλόγιο: εκφράσεις όπως “game over” ή “extra life” έγιναν κοινός όρος.

Εξέλιξη της μορφής: οπτικές και ηχητικές καινοτομίες

Τα θρυλικά αρκαδικά των 1980s δεν απλά χάριζαν διασκέδαση με το gameplay τους. Κίνησαν την τεχνολογία. Ανάλυση – 256×224, 16 χρώματα, απλή παλέτα. Αλλά στα επιδέξια χέρια, ακόμα και αυτό το ελάχιστο μετατρεπόταν σε αξέχαστο στυλ. Το Pac-Man δημιούργησε τον πρώτο αναγνωρίσιμο χαρακτήρα παιχνιδιού στην ιστορία. Το design του βασίστηκε σε στρογγυλό σχήμα – απλούστευση στην ουσία, όπως το λογότυπο της Apple.

Το Battlezone υλοποίησε τη διανυσματική γραφική με προοπτική. Αυτό ήταν πρόδρομος της 3D γραφικής. Ο ήχος μετατράπηκε από φόντο σε εργαλείο: η μουσική υπογράμμιζε την ένταση, τα λάθη – συνοδεύονταν από επιθετικά ηχητικά. Η Atari πρώτη χρησιμοποίησε συνθεσάτορες για τη δημιουργία μοναδικών σάουντρακ.

Οι επτά τιτάνες που διαμόρφωσαν τα είδη

Κάθε ένα από αυτά τα αρκαδικά έγινε τεχνολογικό άλμα και είδος προσανατολισμού ταυτόχρονα. Δεν απλώς διασκέδαζαν – καθόριζαν τους κανόν